Rabu, 19 Oktober 2016

CERKAK

Katresnan

Riani wijaya kui jenenge, dheweke sekolah neng SMA Unggulan Yogyakarta. Bocahe ayu, pinter, sregep, sumeh lan due akeh konco. Riani kui yo anake wong sugih, bapakne duwe perusahaan sik paling gedhe se-Jawa. Tur Riani ora tau ngetokke nek dheweke sugih, dheweke kaya wong biasa. Riani kui anak sing mandiri dhewekke gemang ngrepoti bapak lan ibune.  Riani saiki kelas 12 utawa kelas 3 SMA. Dilit engkas dhewekke bakal lulus. Dinggo ngadepi Ujian Nasional dhewekke soyo sregep sinau lan melu bimbingan, dhewekke sregep sinau amerga dhewekke kepengin mlebu ning Universitas sing disenengi.
Dino dino uwes diliwati Riani kanggo sinau, saiki Riani bakal ngadepi Ujian Nasional. Riani deg-degan. Sedurung ujian dhewekke mesti donga supaya diwenehi kelancaran nggarap soal. Riani yo ora lali njaluk restu marang wongtuane  sedurung mangkat sekolah. Akhire Ujian Nasional uwes rampung Riani  gari nunggu hasil. Sinambi nunggu hasil dhewekke golek informasi Universitas sik ono ning Yogya supaya Riani reti kira-kira bakal sekolah neng ngendi.
Wes sewulan Riani nunggu pengumuman, akhire saiki dhewekke bakal reti. Ealah jebul usahane dhewekke ora sia-sia dhewekke etuk biji paling duwur sak sekolahan, Riani seneng banget. Wes rampung diwisuda Riani langsung golek Universitas. Akhire Riani ketompo ning salah siji Universitas sik terkenal ning Yogjakarta. Riani ketompo ning Fakultas Kedokteran. Riani seneng banget.
Sadurunge dadi mahasiswa dhewekke kudu melu ospek sing diselenggarake karo mahasiswa senior. Riani dikon nggawa peralatan- peralatan sing uwes di temtoake, yen dhewekke lali nggawa dhewekke bakal keno hukuman. Dino kepisan Riani melu ospek kanthi ayem tentrem amerga dewekke nggawa peralatane kabeh ora ono sik lali. Tur dino kepindo Riani tangi kawanen dewekke kesusu le mangkat ospek. Riani ora sarapan. Dhewekke lali ora ngecek peralatane, ealah jebul tenanan dewekke lali ora nggowo buku sik wis dikon nggawa karo mahasiswa senior. Riani bingung mlaku mrono- mrene, dewekke pingin nelpon uwong sik ning ngomah jebul hapene yo lali ora digawa.
  Duhalah gusti kok yo aku lali nggawa buku to, gek kepiye iki, engko aku keno hukuman seko mahasiswa senior”(sinambi mlaku mrono-mrene).
Reti- reti ono uwong seko mburi sik nabok Riani. Riani kaget, nganti dhewekke arep tiba kepleset.
“Hayo (brukk)” Abimayu ngageti Riani.
“Astagfirullah kaget aku jebul kowe to, koe ki rak konco sak sekelas ku ospek to?” pitakon Riani marang Abimayu.
“ hooh bener, kowe ngapa kok isih mondar- mandir ning kene dilit engkas ospek lho?” jawabe Abimayu
“jenengmu ki sapa to?lali aku (sambi ngguyu), ngene lho aku ki mau tangi kawanen terus aku lali ora nggawa buku sik dikon nggawa wingi. Aku bingung kudu kepiye, aku wedi dihukum” panjelasane Riani marang Abimayu.
“ yo uwes rasah sedih ngono, tak jilihi bukuku wae” Abimayu
“lha terus koe? pitakon Riani
“ Aku dihukum ra popo ora tega aku ndelok koe bigung koyo ngene.” jawab Abimayu
“Yowes nuwun banget yo, ngapurane yen aku dadi ngrepoti kowe.” Riana
     Ealah jebul tenan buku mau ditakokke karo mahasiswa senior, akhire Abimayu kena hukuman. Abimayu diseneni karo mahasiswa senior lan dhewekke kudu nuruti opo kepinginane mahasiswa senior. Ndelok keadaane Abimayu, Riani ora tega dhewekke ngrasa salah. Amerga gara- gara abimayu nulungi dhewekke, Abimayu kudu keno hukuman. Rampung ospek Riani nyegat Abimayu. Dhewekke njaluk ngapura.
“ Abimayu Abimayu” Riani
“ Ono opo Riani?”
“ Aku njaluk ngapura yo amerga aku, koe dadi keno hukuman seko mahasiswa senior, padahal kudune sik kena hukuman mau ki aku” Riani
“ Ealah ora popo Riani, aku ra bakal tega nek koe dihukum makane aku njilihke bukuku” Abimayu
“ walah matur nuwun tenan yo” Riani
     Sawise kadadean kui Riani soyo cerak karo Abimayu. Jebul Abimayu kui iso mlebu ning Kedokteran amerga dhewekke berprestasi. Abimayu yo udu anake wong sugih kaya Riani. Dhewekke seko keluarga sing biasa utawa lumayan kecukupan. Riani kagum karo Abimayu. Sue- sue Riani duwe rasa tresna marang Abimayu. Jebul Abimayu yo podo. Akhire Abimayu omong karo Riani yen dhewekke duwe rasa tresna. Akhire bocah loro kui mau pacaran. Cah oro kui mau pacaran disambi kuliah. 
***
      Semester telu Abimayu dijak moro neng ngomahe Riani. Abimayu Seneng campur wedi. Seneng yen iso kenal karo wongtuane Riani lan wedi yen wongtuane Riani ora seneng karo dhewekke. Mulih kuliah Riani langsung nemoni Abimayu lan ngejak Abimayu moro neng ngomahe. Abimayu deg- degan banget.
       “ Abimayu kowe kenapa e kok koyo deg –degan koyo ngono” Riani
       “ Aku wedi yen wong tuo mu ora setuju koe karo aku” Abimayu
“ Alah rasah koyo ngono, wong tua ku bakal setuju karo koe, uwes- uwes rasah deg-degan koyo ngono”Riani
     Ketok ngomahe Riani, Abimayu ketemu karo wongtuane Riani. Koyo wong tua umume yen anakke nggawa konco mesti wongtuane bakal takon-takon, dadi wongtuane Riani nakoni Abimayu. Krungu- krungu cerita seko Abimayu yen dhewekke udu anakke wong sugih wongtuane Riani sik mau sumeh dadi koyo ra setuju.
“ Dadi koe udu anakke wong sugih to?”
“ Inggih pak”
“ Terus yen kowe ngepek anakku, anakku arep tok lawuhi opo? Luweh becik kowe saiki ngadoh karo anakku yen sesuk kowe uwes sugih bali o ndene.”
     Atine Abimayu lara tenan krungu omongane bapakne Riani. Bar bapakne Riani omong ngonokui Abimayu langsung njaluk pamit.
     Dino- dino pas kuiah Abimayu wis ora tau nyeraki Riani. Riani nyerakki Abimayu wae, Abimayu langsung lungo, wegah omong-omongan. Mesti Abimayu isih ora nyangka yen bapakne Riani omong ngono kui. Nanging suwe-suwe Abimayu mikir ora becik yen dhewekke ngadoh seka Riani. Dhewekke isih tresna karo Riani. Wektu ning kantin Abimayu marani Riani sing lagi dhewe.
“Riani” Abimayu
“ Ono opo?”
“ Kowe mesti nesu karo aku amerga aku ngadoh saka kowe” Abimayu
“ Setitik, Aku muk bingung ngapa kok kowe dadi kaya ngene”
     Terus Abimayu cerita pas dhewekke moro ning ngomahe Riani. Riani kaget mosok bapakne koyo ngono. Riani njaluk ngapuro karo Abimayu.
“ Dadi ngene lho Riani aku ngadoh aku pingin fokus karo kuliahku, Aku pingin mbuktekke yen aku iso dadi wong sugih, Aku isih tresno karo kowe Riani tulung ngerteni aku”
     Krungu ngono kui Riani njajal ben iso ngerteni Abimayu. Riani reti nek Abimayu nglakokke kui kabeh dinggo dhewekke.
“ Oke Abimayu tapi kowe ora entuk ngalekke aku, Aku yo tresna karo sampeyan” 
***
     Tahun lan tahun uwes diliwati, Abimayu karo Riani uwis diwisuda. Cah loro kui langsung golek kerja. Sawise wisuda Riani wes ora tau kontak kontakan karo Abimayu.
     Reti- reti Abimayu teko ning ngomahe Riani, Riani sik ning ngarep omah kaged. Abimayu teko nganggo mobil lan sandhangane wes ora koyo biyen. Abimayu langsung ketemu karo Bapakne Riani. Bapakne Riani kaget biyen bocah sik tak unekke saiki wes sugih. Akhire bapakne Riani setuju yen Riani karo Abimayu.

        ***TAMAT ***

Selasa, 11 Oktober 2016

ANCASIPUN NYERAT

      Nyerat inggih menika satunggaling kegiatan ngandharaken ide/gagasan dhumateng pamaos mawi seratan. Ancasipun nyerat inggih menika:

  1. Nyerat Ekspresif
Inggih menika nyerat kangge ngandharaken raosing tiyang wonten ing pikiran mawi seratan. Tuladhanipun:
Geguritan:

KARTINI

Kartini …
Sapa kang ora kenal panjenengan
Pahlawan kang mbela kaum wanita
Pahlawan kang berjuwang nentang paugeran walanda
Kartini …
Sanajan tinitah dadi priyayi
Duweni trah bangsawan
Kartini mbela emansipasi wanita
Mbela rakyat jelata
Kartini …
Wulan April iki dadi seksi
Lelabuhanmu kang misuwur tumrap bangsa Indonesia
Habis Gelap Terbitlah Terang
Dadi bukti masa perjuwangan
Kutha Jepara dadi papan panggonan ngukir sejarah wanita
Kartini …
Amarga jasamu
Wanita eropa lan wanita pribumi
Dadi duweni hak kang padha
Duweni hak pikantuk pendidikan

        Geguritan menika nedahaken bilih Ibu Kartini menika pahlawan ingkang mbela kaum wanita, tiyang ingkang berjuwang kangge nentang paugeran Walanda. senadyan piyambakipun dados ptiyayi ananging piyambakipun tetep mbela emansipasi wanita saha mbela kaum jelata. amargi jasanipun Ibu Kartini wanita Eropa kaliya Wanita Pribumi nggadhahi hak ingkang sami inggih menika piantuk pendhidhikan.

http://rejekinomplok.net/geguritan-bahasa-jawa/

  1. Nyerat Informatif
Inggih menika nyerat kangge caos informasi dhumateng pamaos mawi seratan. Tuladhanipun:
 Woro-Woro
WORO – WORO
      Katujukake marang sedoyo konco  ing Sekolah SMPN 2 TAMAN ,  Kecamatan Taman . Gegayutan kalian Pengetan Dinten Kamerdikan lan Ambal Warsa RI ingkang kapeng 67 tahun.                  
OSIS SMPN 2 TAMAN Badhe dherek-dherek ngrameaken. Awit saking punika, OSIS ngawontenaken maneka warna kagiatan inggih menika:
1.  Lomba kebersihan Kelas  .                          
2. Lomba nggambar
3. Lomba futsal antar kelas.
4. Lomba Qiro’ah
5. Lomba maca lan nulis geguritan
Lomba badhe katindakaken :
Dinten , tanggal           : Selasa-rabu, 18-19 Agustus 2012
Wanci                               : 08.00 – pungkasane
Mapan                            : Lapangan Sekolah SMPN 2 TAMAN
Mekaten menggah Wara – wara saking OSIS SMPN 2 TAMAN Lomba Kamerdikan . Mugi – mugi kawigatosan dumateng sedaypara murid SMPN 2 TAMAN . matur nuwun.

          Woro-woro kasebat nyaosi pirsa dhumateng sedaya murid ing SMPN 2 TAMAN, Kecamatan Taman bilih OSIS SMPN 2 TAMAN badhe ngawontenaken mawarni warni kegiatan kangge Mengeti Dinten Kamardikan Ambal Warsa RI ingkang kaping 67. lomba badhe dipuntindakaken dinten Selasa-Rebu, tanggal 18-19 Agustus 2012, wanci jam 08.00-pungkasan. Lomba ingkang dipuntindakaken inggih menika Lomba Karesikan Kelas, Lomba nggambar, Lomba Qiro'ah, saha Lomba Maos lan Nyerat Geguritan.

http://www.infotugas.net/2015/09/contoh-woro-woro-dalam-bahasa-jawa.html

  1. Nyerat Estetik
Inggih menika nyerat kangge manggihaken raos seni mawi seratan. Tuladhanipun:
A. Tembang Macapat  
Tembang Maskumambang


Kelek-kelek biyung sira aneng ngendi (12i)
Enggal tulungana (6a)
Awakku kecemplung warih (8i)
Gulagepan wus meh pejah (8o)
     Isi saking tembang wonting ngandhap inggih menika tiyang ingkang temenanan betahaken pitulungan amargi keli kegawa banyu wonten lepen lan sampun meh seda.

Dhuh anak mas sira wajib angurmati
Marang yayah rena
Aja pisan kumawani
Anyenyamah gawe susah
     Isi saking tembang wonten nginggil inggih menika weweling tiyang sepuh marang putra putrinipun supados ngormati tiyang sepuhipun. sampun ngantos putra putrinipun boten ngajeni dhateng tiyang sepuhipun amargi menawi ngantos boten ngajeni marang tiyang sepuhipun saged kuwalat.

http://rejekinomplok.net/tembang-macapat/

B. Cerkak

http://kumpulanceritabahasajawa.blogspot.co.id/2015/08/cerita-cekak-katresnan-bahasa-jawa.html

http://kumpulanceritabahasajawa.blogspot.co.id/2015/12/cerkak-bahasa-perjuangan-seorang-guru.html

http://kumpulanceritabahasajawa.blogspot.co.id/2015/12/cerkak-bahasa-jawa-cita-citaku-seluas-samudra.html

  1. Nyerat Argumentatif
Inggih menika nyerat kangge mertahanake panyaruwe tiyang ingkang nyerat dipunwuwuhi buktinipun mawi seratan. Tuladhanipun: Artikel

http://www.katapengertian.com/2016/02/5-contoh-artikel-bahasa-jawa-singkat.html

  1. Nyerat Persuasif
Inggih menika nyerat kangge ngajak pamaos dhumateng satunggaling bab supados kersa nindakaken satunggaling bab kala wau mawi seratan. Tuladhanipun: Iklan
http://www.artikel-pendidikan.com/2016/06/contoh-iklan-bahasa-jawa.html